Lan Hài (Paphiopedilum spp.) là loài cây trồng giá trị cao với quần thể tự nhiên đang bị đe dọa tuyệt chủng bởi việc khai thác quá mức, mất môi trường sống phù hợp. Tuy nhiên, những thành công trong nuôi cấy lan Hài vẫn còn hạn chế. Do đó, cần thiết phải tìm ra những giải pháp thích hợp để nâng cao kỹ thuật nuôi cấy các loài này.
Đề tài “Nghiên cứu một số kỹ thuật mới trong vi nhân giống và chọn tạo giống lan Hài (Paphiopedilum spp.)”, Mã số: 106-NN.01-2015.02, thực hiện từ 05/2016 – 07/2019 với sự chủ trì của GS.TS. Dương Tấn Nhựt và các cộng sự Phòng Sinh học Phân tử và chọn tạo Giống cây trồng (Viện Nghiên cứu Khoa học Tây Nguyên) là một cách tiếp cận mới về nghiên cứu kỹ thuật nuôi cấy mô thực vật nhằm nhân giống vô tính của các loài này một cách hiệu quả. Trong đề tài này, kỹ thuật gây vết thương, kéo dài thân in vitro và ex vitro, kỹ thuật nuôi cấy lớp mỏng tế bào, nuôi cấy thoáng khí, nuôi cấy bioreactor và tạo callus được ứng dụng có hiệu quả trong nuôi cấy in vitro loài lan này với hệ số nhân cao. Tạo thể đa bội và lai giữa các loài lan Hài cũng được thử nghiệm như là những công cụ nhân giống để thu nhận nguồn nguyên liệu cho các mục đích thương mại.
Ngày 14/09/2019, hội đồng nghiệm thu Quỹ phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) đã đánh giá kết quả thực hiện cho thấy đề tài đã hoàn thành các nội dung đăng ký đề tài đã công bố được 3 bài báo trên các tạp chí ISI (2 Scientia Horticulturae và 1 Hortscience), 1 bài báo trong nước (Công nghệ sinh học) cũng như đào tạo được 2 học viên cao học ngành Sinh học thực nghiệm (Trường Đại học Đà Lạt) và ngành Công nghệ sinh học (Trường Đại học Khoa học và công nghệ Hà Nội).
Đề tài đã được cấp giấy chứng nhận số: 16580/KQNC ngày 26/09/2019 của Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ).
Tái sinh cây lan Hài (Paphiopedilum callosum) thông qua nuôi cấy lóng thân trong điều kiện tối
Cây lan Hài (Paphiopedilum villosum) thu nhận từ không xử lý và xử lý đa bội
Sơ đồ tái sinh chồi của 3 loài Paphiopedilum có nguy cơ tuyệt chủng thông qua phương pháp hủy đỉnh và gây vết thương
Tin, ảnh: Thanh Tùng