Alchornea là một chi thực vật có hoa ở vùng nhiệt đới thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) trên thế giới có khoảng 42 – 62 loài. Sự đa dạng lớn nhất của chi Alchornea có thể được tìm thấy ở Colombia với 16 loài đã được ghi nhận. Các loài Alchornea đã được sử dụng trong y học dân tộc để điều trị các bệnh viêm nhiễm như viêm khớp, kiết lỵ, rối loạn tiêu hóa, gãy xương, bệnh phong, sốt rét, kiểm soát bệnh hắc lào, đau cơ, thấp khớp, lở loét. Tại Việt Nam, năm loài thuộc chi Alchornea được ghi nhận gồm A. annamica Gagn., A. androgyna Croiz., A. rugosa (Lour.) Muell.- Arg., A. tiliaefolia (Benth.) Muell.-Arg. và A. trewioides (Benth.) Muell.-Arg. Trong đó, A. annamica là loài đặc hữu của Việt Nam, được tìm thấy ở các tỉnh Kon Tum, Lâm Đồng và Khánh Hòa.
Từ cắn MeOH của lá và cành nhỏ cây A. annamica thu hái tại Lâm Hà, Lâm Đồng, bằng các phương pháp sắc ký kết hợp đã phân lập được 10 hợp chất. Dựa trên các phân tích phổ NMR, MS, ECD đã xác định được cấu trúc hóa học của hai hợp chất megastigmane glucoside mới là alnamicoside A-B (1-2), các hợp chất đã biết khác được xác định là blumenol C glucoside (3), kaempferol (4), quercetin (5), b-sitosterol (6), daucosterol (7), lupeol (8), gallic acid (9) và methyl gallate (10).
Cấu trúc hóa học của các hợp chất phân lập từ A. annamica
Bên cạnh đó, kết quả thử nghiệm khả năng kháng viêm các hợp chất phân lập được cho thấy các hợp chất megastigmane glucoside 1-3 thể hiện tác dụng ức chế sự sản sinh NO trên đại thực bào RAW264.7 bị kích thích bởi lipopolysaccharid (LPS) với giá trị IC50 lần lượt là 78,72 ± 1,90, 77,40 ± 9,40 và 82,16 ± 4,56 µM.
Tin: Phạm Văn Huyến
Nguyen Huu Toan Phan, Nguyen Thi Dieu Thuan, Nguyen Thi Thu Hien, Pham Van Huyen, Tran Thi Hong Hanh, Tran Hong Quang, Nguyen Xuan Cuong and Nguyen Hoai Nam (2020), Chemical constituents from the branches and leaves of Alchornea annamica, Natural Product Research, 1-7. https://doi.org/10.1080/14786419.2020.1834552.