Một thử nghiệm cho thấy chiết xuất methanol của cành và lá loài Choerospondias axillaris (Anacardiaceae) được thu hái tại Lâm Đồng có hoạt tính gây độc tế bào chống lại ung thư biểu mô tế bào gan (Hep-G2) và ung thư cơ vân (RD) có giá trị nồng độ ức chế IC50 tương ứng là 8,02 và 10,08 µg/mL. Ở Việt Nam, loài cây này được tìm thấy nhiều ở các khu rừng tại các tỉnh Sơn La, Lào Cai, Bắc Giang, Quảng Ninh, Nghệ An, Hà Tĩnh, Kon Tum, Đắk Lắk, Lâm Đồng. Vỏ thân và quả của loại cây này đã được sử dụng trong y học dân gian với tác dụng kháng khuẩn, giải độc và chống viêm. Các công bố gần đây về loại cây này cho thấy các thành phần hóa học chính là ceton vòng bắc cầu, proanthocyanidin và flavonoid, với một số các hoạt tính gây độc tế bào, chống oxy hóa, kháng sinh, hạ áp huyết và kháng khuẩn.
Quá trình phân lập các hợp chất từ dịch chiết dichloromethane của cành và lá loài Choerospondias axillaris bằng cách sử dụng các phương pháp sắc ký kết hợp và đã làm sáng tỏ cấu trúc của tám limonoid bao gồm một hợp chất limonoid mới là axillariol A (1) và bảy limonoid khác gồm surenolactone (2), ouabanginone (3), toonaciliatins D (4), H (5), N (6), O (7), và toonayunnanin I (8). Cấu trúc của các limonoid được xác nhận bằng cách phân tích chi tiết phổ cộng hưởng từ hạt nhân 1D, 2D-NMR và phổ khối lượng phân giải cao HIR-MS.
Các hợp chất limonoid phân lập từ loài C. axillaris
Limonoid được tìm thấy rộng rãi trong lá, vỏ cây, quả, hạt và nhân hạt trong họ Meliaceae và Rutaceae. Loại hợp chất này cho thấy nhiều tác dụng sinh học thú vị khác nhau như kháng khuẩn, gây độc tế bào, kháng khuẩn, chống vi rút suy giảm miễn dịch ở người và các hoạt động ức chế carboxylesterase của con người.
Kết quả thử hoạt tính cho thấy hợp chất toonaciliatins N (6) và toonaciliatins O (7) có hoạt tính gây độc tế bào có chọn lọc và đáng kể trên dòng tế bào ung thư cơ vân (RD) ở người với các giá trị nồng độ ức chế tối đa IC50 lần lượt là 9,12 và 7,79 µM.
Tin: Thu Hiền
Nguồn tin: Phan, N. H. T., Thuan, N. T. D., Hien, N. T. T., Huyen, P. V., Hanh, T. T. H., Vien, L. T., Tran Hong Quang, T. H., Cuong, N. X., Nam, N. H., Kiem, P. V., Minh, C. V. (2020). Limonoids From Choerospondias axillaris. Natural Product Communications, 15(8). https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1934578X20948368.