Theo Quyết định số 295/QĐ-VHL ngày 01/3/2023, Viện Nghiên cứu Khoa học Tây Nguyên có chức năng và nhiệm vụ sau:
Chức năng:
Nghiên cứu cơ bản, điều tra cơ bản, ứng dụng và phát triển công nghệ, tư vấn, dịch vụ khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao trong lĩnh vực sinh học, hóa học, địa lý, tài nguyên thiên nhiên, môi trường và các lĩnh vực khác có liên quan theo quy định của pháp luật.
Nhiệm vụ:
1) Nghiên cứu cơ bản, điều tra cơ bản nguồn tài nguyên sinh vật vùng Tây Nguyên tạo cơ sở khoa học cho bảo tồn đa dạng sinh học, sử dụng và phát triển bền vững.
2) Nghiên cứu những vấn đề khoa học và công nghệ thuộc các lĩnh vực sinh học như: Công nghệ gen, công nghệ tế bào động vật, công nghệ tế bào thực vật, công nghệ vi sinh, công nghệ nấm và các lĩnh vực khác có liên quan.
3) Nghiên cứu cơ bản các chất có hoạt tính sinh học từ thực vật, động vật và vi sinh, bán tổng hợp các hợp chất có hoạt tính sinh học cao, cấu trúc nano các hợp chất y sinh, nghiên cứu phát triển công nghệ và thiết bị.
4) Điều tra tổng hợp điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, môi trường, nghiên cứu sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên phục vụ phát triển kinh tế - xã hội các vùng lãnh thổ.
5) Nghiên cứu và ứng dụng các giải pháp khoa học và công nghệ trong kiểm soát và xử lý ô nhiễm môi trường, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai các lĩnh vực khác có liên quan.
6) Nghiên cứu và phát triển công nghệ Viễn thám, GIS, GPS, Internet và các công nghệ khác có liên quan.
7) Nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các phương pháp địa chất; nghiên cứu tìm kiếm, thăm dò khai thác khoáng sản và ứng dụng công nghệ khoáng.
8) Tư vấn chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách, chương trình và dự án phát triển khoa học và công nghệ.
9) Tổ chức thực hiện dịch vụ khoa học, công nghệ, phát triển sản phẩm, nghiên cứu và cung ứng, ứng dụng và chuyển giao các kết quả nghiên cứu trong lĩnh vực theo chức năng và quy định của pháp luật.
10) Xây dựng bảo tàng Sinh học Tây Nguyên, tổ chức sưu tầm, chế tác, xây dựng và quản lý bộ sưu tập mẫu động thực vật đạt chuẩn quốc gia; tổ chức trưng bày, phổ biến kiến thức, tuyên truyền giáo dục về thiên nhiên và bảo vệ môi trường.
11) Đào tạo nguồn nhân lực khoa học và công nghệ có trình độ cao trong lĩnh vực sinh học, hóa học, địa lý, tài nguyên, môi trường và các lĩnh vực có liên quan khác.
12) Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực sinh học, hóa học, địa lý, tài nguyên, môi trường và các lĩnh vực khác có liên quan.
13) Quản lý về tổ chức, bộ máy; quản lý và sử dụng viên chức, người lao động của đơn vị theo quy định của pháp luật và của Viện Hàn lâm.
14) Quản lý về tài chính, tài sản của đơn vị theo quy định của pháp luật và của Viện Hàn lâm.
15) Thực hiện các nhiệm vụ khác do Chủ tịch Viện Hàn lâm giao.